Ból kolan

Ból kolan jest nieprzyjemną dolegliwością, która może mieć różne przyczyny. Najczęściej dotyczy osób starszych, jednak częstotliwość jego występowania wzrasta także wśród młodszych osób. Dolegliwości bólowe kolan są tematem zainteresować wielu specjalistów, w tym reumatologów, ortopedów czy fizjoterapeutów.

Z czego wynika ból kolan?

Ból kolan jest problemem bardzo złożonym, ponieważ w stawie kolanowym znajduje się wiele struktur i tkanek. Dolegliwość może zatem dotyczyć chrząstki stawowej, więzadeł czy łąkotek, a niekiedy nawet samej kości. Do najczęstszych przyczyn bólu kolan należą:

• przeciążenia – np. w wyniku długotrwałego stania, ciąży, nadmiernej aktywności fizycznej związanej z biegami czy skakaniem oraz otyłości. Przeciążenia kolan często występują u sportowców i objawiają się pod postacią typowych jednostek, jak np. konflikt rzepkowo-udowy;
• urazy – kolano jest stawem poddawanym dużym obciążeniom, to właśnie kolana biorą udział w utrzymywaniu masy ciała i lokomocji. Uprawianie niektórych sportów (narciarstwo, łyżwiarstwo, piłka nożna itd.) zwiększa ryzyko kontuzji takich jak skręcenia czy zwichnięcia. Do urazów kolan może dojść również w wyniku wypadków komunikacyjnych czy upadku z wysokości;
• reumatyzm – choroby reumatyczne powodują ból kolan, charakterystyczną ich sztywność, obrzęk lub zaczerwienienie. Bardzo często ból dotyczy wówczas także innych stawów;
• choroba zwyrodnieniowa – przypadłość szczególnie osób starszych. Ból przebiega z trzeszczeniem, chrupotaniem w stawie, czemu towarzyszy sztywność, zwłaszcza poranna;
• wady kolan – kolana koślawe czy szpotawe w pewnym wieku lub po nadmiernych aktywnościach fizycznych mogą być przyczyną nieprzyjemnych dolegliwości;
• borelioza – czyli choroba odkleszczowa. Może powodować ból i obrzęk kolan.

W gronie urazów stawu kolanowego należy wymienić najczęstsze przyczyny bólu, czyli:

• naciągnięcie, naderwanie lub zerwanie więzadeł: ACL, PCL, MCL;
• uszkodzenia łąkotki bocznej lub przyśrodkowej;
• pęknięcie proksymalnej części kości piszczelowej;
• skręcenie stawu;
• zwichnięcie stawu.

Aby dokładnie określić przyczynę bólu najlepiej wybrać się do specjalisty. Jeśli przebyliśmy kontuzję, warto udać się do ortopedy, który wykona niezbędne prześwietlenia i badania, a następnie do fizjoterapeuty, który przywróci sprawność. Zaś jeśli podejrzewamy chorobę reumatyczną, autoimmunologiczną czy boreliozę, warto wybrać się do reumatologa.

Należy pamiętać, że kolana mogą boleć zupełnie z błahych przyczyn. Mogą być nimi np. nieodpowiednio dobrane obuwie, nieprawidłowy sposób chodzenia czy siedzący tryb życia.

Sposoby na ból kolan

Leczenie powinno być przyczynowe. Oznacza to, że w pierwszej kolejności należy udać się do lekarza, który wskaże dokładną przyczynę problemu. Choroby ogólnoustrojowe należy natychmiast leczyć. Wady kolan warto poddawać korekcji, zaś kontuzje wymagają czasu, aby tkanki mogły się zregenerować. Jednocześnie należy regularnie uczęszczać do fizjoterapeuty, co warunkuje prawidłową naprawę uszkodzeń i szybki powrót do pełni zdrowia.

Istnieje jednak wiele domowych sposobów, aby zmniejszać dolegliwości bólowe stawów kolanowych. Są to między innymi:

• ciepłe lub zimne okłady – po uwzględnieniu przyczyny (nie należy wykonywać ciepłych okładów w okresach aktywnych chorób reumatycznych);
• różnego rodzaju maści – zarówno specjalistyczne, jak i całkowicie naturalne (np. z żywokostu);
• regularna aktywność fizyczna dobrana do własnych możliwości – przy zwyrodnieniu stawów warto każdego dnia poświęcić kilkanaście minut na gimnastykę czy spacer z psem;
• picie przynajmniej 1,5 l wody dziennie, co ma wpływ na skład mazi stawowej;
• odpowiednia dieta – warto sięgać po produkty zawierające kolagen, koenzym Q10, białko, wapń, fosfor i krzem. Zaleca się również wprowadzenie do swojego menu rośliny strączkowe oraz niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe.

Leczenie bólu kolan powinno być zatem kompleksowe i obejmować zarówno leczenie specjalistyczne, jak i w warunkach domowych.

Bibliografia

1. Roczniak W., Ból stawu kolanowego, Lekarz, 3/2008.
2. Kruczyński J., Wiktora Degi ortopedia i rehabilitacja, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2019.
3. Nowakowski A., Mazurek T., Ortopedia i traumatologia – podręcznik dla studentów, Poznań 2017.