Kwasy omega-3

Kwasy omega-3 - źródła

W warunkach naturalnych spore ilości kwasów tłuszczowych omega-3 znajdziemy w algach:

• Spirulina;
• Chlorella;
• Wakame.

oraz morskim fitoplanktonie. Dobrym źródłem omega-3 są także ryby - te pochodzące z północy mają więcej EPA, natomiast ryby z południa zawierają więcej DHA. Warto wspomnieć, że większe ilości kwasów tłuszczowych posiadają ryby żyjące dziko, w środowisku naturalnym, w porównaniu do tych hodowlanych. Niektóre kwasy tłuszczowe z rodziny omega-3 można znaleźć w produktach pochodzenia roślinnego, np. ziarnach i nasionach, oleju z orzechów włoskich, migdałach czy zielonych warzywach liściastych.

Pachnotka zwyczajna - Perilla frutescene

Roślinnym źródłem najwyżej jakości kwasów omega-3 jest bez wątpienia Pachnotka zwyczajna (Perilla frutescene). Źródło najcenniejszych składników odżywczych stanowią nasiona pachnotki. Wytłoczony z nich olej, powszechnie nazywany olejem perilla, dostarcza kwas tłuszczowy alfalinolenowy (ALA), który wchodzi w skład kwasów omega-3, kwas linolowy (LA) wchodzącego do grupy kwasów omega-6 oraz kwas oleinowy, zaliczany do grupy kwasów omega-9. Olej z pachnotki zwyczajnej, wyróżnia się właściwościami regenerującymi, odżywczymi i odmładzającymi. Jego zaletą jest to, że działa na każdy rodzaj cery. 

Właściwości zdrowotne kwasów omega-3

Kwasy tłuszczowe omega-3 wykazują niezwykle wielokierunkowe działanie. Przede wszystkim:

• regulują stężenie cytokin (których wysoki poziom sprzyja tworzeniu się stanów zapalnych w organizmie);
• zmniejszają ryzyko chorób cywilizacyjnych, takich jak depresja, zaburzenia trawienia, otyłość, zespół metaboliczny czy nowotwory;
• regulują ciśnienie tętnicze krwi;
• poprawiają samopoczucie, zwiększają pamięć i koncentrację;
• wspierają utrzymanie prawidłowego przewodnictwa nerwowego;
• utrzymują prawidłowy poziom cholesterolu;
• zapewniają elastyczność i jędrność skóry, poprawiają kondycję włosów i paznokci;
• mają ogromny wpływ na libido oraz wysoką płodność u obu płci;
• wspierają poprawne widzenie, także o zmierzchu;
• podnoszą odporność.

Dodatkowo kwasy omega-3 są składnikiem do produkcji wielu ważnych związków w organizmie, takich jak leukotrieny, prostaglandyny, hormony czy tromboksany. Kwas EPA w największym stopniu wpływa na układ sercowo-naczyniowy, ponieważ:

• wpływa na rozluźnienie mięśni gładkich naczyń krwionośnych;
• działa wazodilatacyjnie i antyagregacyjnie;
• zmniejsza stany zapalne.

Z kolei kwas DHA występuje w błonach komórkowych całego organizmu. Stanowi przy tym główny element budulcowy błon komórkowych neuronów (komórek układu nerwowego). DHA odgrywa znaczącą rolę w rozwoju układu nerwowego u płodu, a także u dzieci na późniejszych etapach rozwoju.

Zapotrzebowanie na kwasy omega-3

Zapotrzebowanie organizmu na kwasy tłuszczowe omega-3 różni się w zależności od wieku i stanu fizjologicznego. Niemowlęta i dzieci do momentu ukończenia 2. roku życia powinny otrzymywać 100 mg kwasów omega-3, natomiast dzieci i młodzież od 2. do 18. roku życia – około 250 mg. Osoby dorosłe wykazują zapotrzebowanie na poziomie 250 mg, zaś kobiety ciężarne i karmiące piersią na poziomie 450 mg (w tym 250 mg EPA i 200 mg DHA).

Niedobór kwasów omega-3

Niedobór kwasów tłuszczowych omega-3 u kobiet w ciąży przekłada się na stan zdrowia płodu, jest bowiem główną przyczyną zaburzeń i chorób neurologicznych u narodzonego dziecka. Pojawiają się:

• nadpobudliwość ruchowa;
• wady cewy nerwowej;
• problemy z odpornością organizmu;
• zaburzenia widzenia;
• niedorozwój umysłowy;
• zaburzenia napięcia mięśniowego.

U osób dorosłych można natomiast zaobserwować:

• obniżenie odporności;
• zaburzenia pamięci i koncentracji;
• rozwój chorób takich jak nadciśnienie tętnicze, miażdżyca czy demencja;
• narastające problemy z kondycją skóry i włosów, w tym zajady, utrudnione gojenie się ran czy wypadanie włosów;
• stany depresyjne, znaczne pogorszenie samopoczucia;
• skłonność do infekcji i alergii;
• zaburzenia trawienia, w tym zaparcia i bóle brzucha;
• skurcze mięśniowe.

W przypadku długotrwałego niedoboru kwasów tłuszczowych omega-3 znacznie zwiększa się ryzyko niektórych chorób nowotworowych, zwłaszcza raka gruczołu sutkowego, raka trzustki, raka płuc, raka jelita grubego, raka żołądka oraz raka gruczołu krokowego u mężczyzn.

Bibliografia

1. Trojan K., Rola kwasów omega w diecie oraz wpływ na zdrowie człowieka.
2. Saran-Jagodzińska A., Kiedy należy rozważyć stosowanie kwasów omega-3, Lekarz POZ, 5/2020.
3. Materac E., Marczyński Z., Bodek K., Rola kwasów tłuszczowych omega-3 i omega-6 w organizmie człowieka, Bromatologia i Chemia Toksykologiczna, 2/2013.
4. Dutkowska A., Rachoń D., Rola kwasów tłuszczowych n-3 oraz n-6 w prewencji chorób układu sercowo-naczyniowego, Choroby Serca i Naczyń, 3/2015.
5. Marciniak-Łukasik K., Rola i znaczenie kwasów tłuszczowych omega-3, Żywność. Nauka. Technologia. Jakość, 6/2011.