Omega 3-6-9

Omega 3-6-9 to niezbędne nienasycone kwasu tłuszczowe, których odpowiednia podaż jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania organizmu człowieka. Ich szczególnie duże ilości można znaleźć w tłustych rybach morskich i olejach roślinnych.

Charakterystyka kwasów omega 3-6-9

Niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe dzielą się na wielonienasycone (omega 3 i omega 6) oraz jednonienasycone (omega 9, kwas oleinowy). Wykazują one podobne działanie na zdrowie człowieka, przy czym czynność kwasów wielonienasyconych jest znacznie silniejsza.

Przedstawicielami grupy kwasów omega-3 są:

• ALA – kwas alfa-linolenowy;
• EPA – kwas eikozapentaenowy;
• DHA – kwas dokozaheksaenowy.

Z kolei przedstawicielami grupy kwasów omega-6 są:

• LA – kwas linolowy;
• GLA – kwas gammalinolenowy;
• AA – kwas arachidonowy.

Nazwa poszczególnych kwasów tłuszczowych wiąże się z występowaniem wiązania podwójnego przy poszczególnym atomie węgla. Jeśli wiązanie to występuje przy trzecim atomie węgla, kwas nazywany jest omega-3. Organizm człowieka nie jest w stanie samodzielnie syntezować kwasów tłuszczowych z grupy omega, ponieważ nie posiada układów enzymatycznych zdolnych do tworzenia w łańcuchu kwasów tłuszczowych wiązania podwójnego w położeniu dalszym niż C-9. W efekcie związki te muszą być dostarczone wraz z pokarmem.

Źródła kwasów omega

Najistotniejszym elementem decydującym o wartości suplementu omega bądź żywności bogatej w tej związek jest miejsce ich pochodzenia. Za najbogatsze źródło kwasów tłuszczowych uznaje się tłuste ryby morskie, jednak ich spożywanie nie gwarantuje pokrycia dziennego zapotrzebowania organizmu. Ponadto w dzisiejszych czasach spożycie ryb morskich wiąże się z ryzykiem spożycia także toksyn i metali ciężkich. Z tego względu przed zakupem ryb morskich należy zwrócić szczególną uwagę na ich pochodzenie.

Za bezpieczniejsze źródło kwasów omega 3-6-9 uznaje się oleje roślinne. W Polsce za najpopularniejszy olej roślinny bogaty w kwasy omega uznaje się olej rzepakowy. Ponadto niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe występują w dużej ilości w:

• algach;
• owocach morza;
• orzechach, zwłaszcza włoskich (a także olej wytłaczany z różnego rodzaju orzechów);
• siemieniu lnianym.

Nieco mniejsze ilości można odnaleźć w jajach (żółtkach) oraz drobiu. Do cennych olejów bogatych w kwas linolenowy należą oleje słonecznikowy i kukurydziany.

Właściwości kwasów omega 3-6-9

Kwasy tłuszczowe z grupy omega wykazują liczne, korzystne właściwości. Przede wszystkim wykazano ich zbawienny wpływ na układ sercowo-naczyniowy. Kwasy omega-3 wpływają na produkcję śródbłonkowego czynnika rozluźniającego, czego efektem jest relaksacja mięśni gładkich naczyń krwionośnych. Ponadto wpływają na spadek stężenia jonów wapnia w komórkach mięśni gładkich i obniżenie napięcia ściany naczyń krwionośnych. Regularne spożycie kwasów tłuszczowych omega-3 i omega-6 hamuje agregację płytek, czyli wiąże się z działaniem przeciwzakrzepowym.

Wykazano również korzystny wpływ kwasów omega 3-6-9 na prewencję i leczenie otyłości. Odpowiednia, racjonalna podaż tych tłuszczów wpływa na mniejsze odczuwanie głodu, zwiększenie metabolizmu oraz regulację odkładania się tłuszczu. Z nadwagą i otyłością wiąże się wystąpienie poważnych schorzeń metabolicznych. Można zatem stwierdzić, że niezbędne nienasycone kwasu tłuszczowe przyczyniają się do prewencji tych chorób.

Kwasy tłuszczowe omega 3-6-9 wpływają korzystnie także na psychikę konsumenta. Ich spożycie zmniejsza ryzyko wystąpienia depresji i łagodzi objawy różnych chorób o podłożu psychicznym. Ponieważ biorą udział w syntezie dopaminy i serotoniny (tak zwanych hormonów szczęścia) – wykazują działanie antydepresyjne.

Spożycie niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych jest konieczne w okresie ciąży i karmienia piersią, ponieważ ich obecność przyczynia się do prawidłowego rozwoju płodu i dziecka. Szczególnie istotna jest podaż kwasu DHA, który uczestniczy w rozwoju funkcji poznawczych, wpływa na poziom inteligencji dziecka oraz uczestniczą w budowie siatkówki oka.

Proporcje spożycia

Bardzo ważny jest odpowiedni stosunek kwasów omega-3 do kwasów omega-6 w codziennej diecie. Uważa się, że optymalny stosunek pomiędzy tymi kwasami powinien wynosić między 1:2 a 1:5. Dla przykładu, mieszkańcy Europy dostarczają do organizmu zbyt dużej ilości kwasów tłuszczowych omega-6, ponieważ stosunek ten często wynosi 1:20.

Zgodnie z ogólnie przyjętymi zaleceniami powinno się spożywać 2 razy w tygodniu tłuste ryby morskie. Dodatek odrobiny olejów roślinnych do sałatek czy potraw również jest wskazany. Z kolei garść orzechów może stanowić zdrowszą alternatywę dla chipsów.

Bibliografia

1. Dutkowska A., Rachoń D., Rola kwasów tłuszczowych n-3 oraz n-6 w prewencji chorób układu sercowo-naczyniowego, Choroby Serca i Naczyń, 3/2015.
2. Sinińska P., Pytel E., Kurowska J., Koter-Michalak M., Suplementacja kwasami omega w różnych chorobach, Postępy Higieny i Medycyny Doświadczalnej, 69/2015.
3. Marciniak-Łukasik K., Rola i znaczenie kwasów tłuszczowych omega-3, Żywność. Nauka. Technologia. Jakość, 6/2011.
4. Szczepańska D., Bryndal I., Olej rzepakowy źródłem cennych kwasów omega 3-6-9, Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 494/2017.