Probiotyki

Probiotyki to mikroorganizmy, które powodują liczne korzyści zdrowotne, jeśli są podawane w odpowiednich dawkach. Najczęściej są to bakterie kwasu mlekowego. Aby dany mikroorganizm mógł zostać uznany za probiotyczny musi spełnić szereg warunków.

Charakterystyka probiotyków

Probiotyki mogą być zarówno pojedynczymi szczepami bakterii, jak i ich kombinacją. Ponadto właściwości probiotyczne wykazują niektóre szczepy drożdży, a nawet kultury pleśni. Aby bakterie mogły zostać uznane za probiotyczne, muszą:

• posiadać zdolność do przeżycia w warunkach niskiego pH oraz w obecności enzymów i soku żołądkowego;
• pochodzić z przewodu pokarmowego zdrowego człowieka;
• posiadać zdolność kolonizacji jelit, gdzie pełnią swoje dobroczynne funkcje;
• nie mogą w żadnym stopniu szkodzić konsumentowi, a jednocześnie muszą wspomagać czynność układu pokarmowego i wpływać korzystnie na zdrowie.

Należy także wspomnieć, że dostępne na rynku leki czy suplementy probiotyczne muszą zawierać określoną liczbę mikroorganizmów. Zbyt mała ilość zazwyczaj nie wywoła żadnych zmian w zdrowiu człowieka. W przypadku produktów wieloszczepowych ważne jest, aby poszczególne szczepy nie działały antagonistycznie, lecz wspierały wzajemnie swoją czynność. Muszą być zatem szczególnie uważnie dobrane.

Rodzaje probiotyków

Probiotyki są dostępne pod postacią leków oraz suplementów diety. W przypadku leków lecznicze działanie zostało potwierdzone licznymi badaniami, przy czym ilość wykorzystanych bakterii również spełnia wszystkie normy i jest odnotowana. W przypadku suplementów diety ilość szczepów czy efekty stosowania mogą być różne, jednak z powodzeniem można znaleźć kilka wartościowych preparatów.

Dużą popularnością cieszą się naturalne, probiotyczne produkty spożywcze. Zaliczamy do nich na przykład jogurt, maślankę, kwaśne mleko czy kefir. W momencie produkcji tych produktów ma miejsce fermentacja mlekowa, podczas której dochodzi do utworzenia się sporej ilości bakterii probiotycznych. Regularne spożycie tego typu żywności korzystnie wpłynie nie tylko na czynność układu pokarmowego.

Kiedy sięgnąć po probiotyki?

Każdy człowiek posiada naturalną mikroflorę jelit, czyli bakterie odpowiadające za przesuwanie się pasażu jelitowego, trawienie, a nawet zdolność wchłaniania cennych substancji odżywczych. Dlatego ważne jest, aby mikroflora ta funkcjonowała na najwyższym poziomie. Naturalna żywność probiotyczna jest wskazana każdemu, nie ma żadnych przeciwwskazań do jej spożywania.

Leki i suplementy przeznaczone są głównie dla osób, które chcą zapobiegać różnym dolegliwościom, głównie ze strony układu pokarmowego, a także zmniejszać objawy trwającej już choroby. Badania udowodniły korzystny wpływ preparatów probiotycznych na prewencję zaparć i biegunek (o różnym pochodzeniu) oraz zmniejszanie objawów:

• atopowego zapalenia skóry;
• choroby Leśniowskiego-Crohna;
• wrzodziejącego zapalenia jelita grubego;
• zespołu nieszczelnych jelit;
• zespołu jelita nadwrażliwego;
• przewlekłego zapalenia błony śluzowej żołądka.

Probiotyki stanowią idealne uzupełnienie antybiotykoterapii, ponieważ odbudowują zniszczoną przez antybiotyki mikroflorę jelit. Należy bowiem pamiętać, że antybiotyk niszczy nie tylko patogenne bakterie obecne w organizmie, lecz także te korzystne. W związku z faktem, że dobrze funkcjonująca mikroflora jelitowa zapobiega przenikaniu patogenów i toksyn przez błonę jelitową, probiotyki w dużym stopniu wpływają na zwiększenie odporności organizmu. Ponadto stwierdzono korzystny wpływ probiotyków na samopoczucie konsumenta. Jest to wprawdzie działanie pośrednie, jednak regularna podaż preparatów probiotycznych może zmniejszać objawy stanu lękowego oraz ryzyko rozwoju depresji. Stwierdzono także korzystny wpływ drobnoustrojów probiotycznych na terapię otyłości.

Czym są prebiotyki?

Prebiotyki to substancje pochodzenia roślinnego, które wspierają czynność preparatów probiotycznych lub naturalnie występującej mikroflory jelitowej. Po spożyciu powodują selektywną stymulację wzrostu lub aktywności określonej liczby bakterii bytujących w jelicie grubym. Jedną z najbardziej znanych substancji prebiotycznych jest inulina występująca powszechnie w wielu roślinach. Warto stosować jednocześnie prebiotyki i probiotyki.

Bibliografia

1. Kubiszewska I., Januszewska M., Rybka J., Gackowska L., Bakterie kwasu mlekowego i zdrowie: czy probiotyki są bezpieczne dla człowieka?, Postępy Higieny i Medycyny Doświadczalnej, 68/2014.
2. Szajewska H., Praktyczne zastosowanie probiotyków, Gastroenterologia Kliniczna, 1/2014.
3. Mojka K., Probiotyki, prebiotyki i synbiotyki – charakterystyka i funkcje, Problemy Higieny i Epidemiologii, 3/2014.
4. Ruszkowski J., Szewczyk A., Witkowski J., Przegląd doustnych prebiotyków, probiotyków, synbiotyków i postbiotyków dostępnych na polskim rynku aptecznym, Farmakologia Polska, 2/2018.