Blizna

Blizna to charakterystyczny ślad po zagojeniu się rany. Niewątpliwie należy do najbardziej szpecących zmian skórnych, choć niektóre blizny mogą dodać uroku. Blizny powstają wskutek urazu tkanki oraz niepełnej odbudowy uszkodzenia przez system naprawczy organizmu.

Jak powstaje blizna?

Uszkodzenie skóry stanowi bodziec do automatycznego rozpoczęcia procesów naprawczych. Pierwszym etapem jest wypełnienie rany skrzepem krwi, którego celem jest zabezpieczanie skóry przed wtargnięciem mikroorganizmów i brudu, a także nadmierną utratą wody i elektrolitów. Wokół rany gromadzi się włóknik, na którym wspiera się zasychający skrzep tworzący strup.

Kolejnym elementem jest powstanie procesu zapalnego prowadzącego do samooczyszczania się rany. Obejmuje on napływ komórek żernych w obszar skaleczenia, które następnie pochłaniają martwe komórki organizmu. W tym samym czasie tworzą się w obrębie rany nowe naczynia krwionośne. Jest to etap intensywnej syntezy kolagenu i tworzenia się blizny.

Po około 3 tygodniach zapoczątkowana zostaje przebudowa blizny, której celem jest wytworzenie uporządkowanej struktury skóry. W zależności od głębokości uszkodzenia oraz czynnika, który je wywołuje, rana może się zagoić ostatecznie bez pozostawienia śladu lub spowodować trwałą bliznę.

Jak zlikwidować bliznę?

Wyróżnia się 3 podstawowe metody eliminacji blizny:

• wspomaganie procesów naprawczych;
• złuszczanie powierzchni skóry;
• chirurgiczne wycięcie blizny.

Wspomaganie procesów naprawczych odbywa się za pomocą technik takich jak jonoforeza, sonoforeza czy mezoterapia. W ich trakcie w skórę wprowadza się substancje, których zadaniem jest stymulowanie fibroblastów do produkcji kolagenu i odnowa struktury skóry właściwej. Zabiegi tego typu są skuteczniejsze w przypadku świeżych blizn.

Usuwanie wierzchnich warstw skóry spłyca blizny zanikowe i spłaszcza blizny przerosłe. Z tego względu czynności te poleca się do usuwania właśnie tych dwóch defektów. Złuszczania można dokonać przy użyciu peelingów chemicznych, dermabrazji, mikrodermabrazji oraz z wykorzystaniem technik laserowych.

Chirurgiczne wycięcie blizny stosuje się niezmiernie rzadko – zwykle w przypadkach mocno przyrosłych, wyjątkowo nieestetycznych zmian, jak keloidy. Po wycięciu bliznowca w skórze powstaje nowa rana, która z czasem przeobraża się znów w bliznę. Wygląd nowej blizny w dużej mierze zależy od umiejętności chirurga, jednak nie całkowicie.

Zmniejszanie widoczności blizny

Na rynku dostępne są różnego rodzaju kosmetyki i leki zawierające następujące składniki:

• witamina A i witamina C;
• alantoina;
• tlenek cynku;
• kwas hialuronowy;
• kolagen;
• wyciąg z alg;
• wyciąg z nagietku lub aloesu;
• fibronektyna.

Substancje te przyspieszają gojenie się rany i pobudzają regenerację skóry. Po zagojeniu się rany zaleca się stosowanie tego typu preparatów na bliznę i jej najbliższą okolicę, co w wielu przypadkach zmniejsza jej widoczność. Warto sięgać również po czynniki antyseptyczne, takie jak olejki eteryczne (rozmarynowy, rumiankowy, z dziurawca i drzewa herbacianego) oraz kit pszczeli.

Mobilizacja blizny

O mobilizacji blizny mówi się najczęściej w kontekście blizny cesarskiej, ponieważ o tę bliznę należy dbać w szczególności. Zarówno za pomocą czynności manualnych, jak i różnego rodzaju kosmetyków oraz diety. Szacuje się, że ponad 50% pacjentek z blizną po cięciu cesarskim wykazuje zrosty, czyli przyrośnięcie blizny do głębszych partii tkanek. Może to powodować przewlekły ból miednicy, dyspareunię, problemy jelitowe, bezpłodność i inne, niespecyficzne dolegliwości. Prawidłowy wygląd blizny z zewnątrz nie zawsze świadczy o jej prawidłowej fizjologi. Dlatego najlepiej udać się do fizjoterapeuty (szczególnie uroginekologicznego), który zajmie się oceną i przywracaniem mobilności blizny. Jednocześnie sprawdzi on pozostałe tkanki i całe ciało pacjentki po porodzie, a także wspomoże szybki powrót do formy.

Praca z blizną po cięciu cesarskim polega na odpowiednim masażu, wykorzystującym różnego rodzaju chwyty i ruchy. Całość uzupełnia się drenażami limfatycznymi, nauką pacjentki automasażu oraz nauką oddychania. Aby blizna była mobilizowana długoterminowo stosuje się specjalne aplikacje kinesiotapingu. Każda z technik powinna być wdrożona na odpowiednim etapie po porodzie. Ważne, aby głębszych technik nie wykonywać zbyt szybko.

Bibliografia

1. Kaniewska M., Kosmetologia. Podstawy, Wydawnictwo WSiP, Warszawa 2011.
2. Cichowska M., Marcinkowski J., Klimberg A., Terapia manualna w pracy z blizną po operacji cięcia cesarskiego, Hygeia Public Health, 2/2017.
3. Chochowska M., Praca z blizną po operacji cesarskiego cięcia, Rehabilitacja, 5/2018.
4. Bagłaj M., Bagłaj M., Blizny jako problem kliniczny w praktyce dermatologa estetycznego, Dermatologia Estetyczna, 2/2014.