Ból głowy

Ból głowy to nieprzyjemna dolegliwość towarzysząca wielu schorzeniom i chorobom, ale również występująca samoistnie. Szacuje się, że około 90% populacji choć raz doświadczyło bólu głowy w ciągu życia.

Przyczyny bólu głowy

Przyczyny dolegliwości bólowych w obrębie głowy dzieli się ze względu na rodzaj tego bólu – czy jest pierwotny, czy wtórny. Wśród pierwotnych dolegliwości bólowych zalicza się:

• migrenę;
• napięciowy ból głowy;
• klasterowy ból głowy;
• przyczyny idiopatyczne;
• wysiłkowy ból głowy.

Z kolei do przyczyn wtórnych należą między innymi:

• ogólnoustrojowe zakażenia i infekcje;
• guzy mózgu;
• krwawienia podpajęczynówkowe;
• urazy głowy;
• zaburzenia naczyniowe.

Powyższa klasyfikacja dotyczy głównie typowej diagnostyki medycznej. Powszechnie przyczyny bólu głowy wymienia się jako czynniki odrębne. W związku z tym, wśród popularnych przyczyn dolegliwości bólowych w obrębie głowy zalicza się między innymi:

• odwodnienie, zbyt małą podaż wody w ciągu dnia;
• zbyt małe spożycie minerałów i witamin;
• nadwyrężanie wzroku, np. przy długiej pracy z komputerem;
• nieodpowiednią pozycję ciała;
• otyłość i nadwagę;
• przeziębienie i grypę;
• zatkany nos;
• schorzenia w obrębie kręgosłupa szyjnego;
• zmiany naczyniowe w obrębie mózgu, ale i całego ciała.

Ból głowy bardzo często towarzyszy innym dolegliwościom w obrębie głowy, np. dysfunkcjom stawu skroniowo-żuchwowemu, bruksizmowi, bólom zębów czy zapaleniu zatok. Należy wziąć to pod uwagę podczas wizyty diagnostycznej, ponieważ jedyną skuteczną metodą leczenia bólu głowy jest leczenie przyczynowe.

Ból głowy – rodzaje

W medycynie wyróżnia się kilka podstawowych rodzajów dolegliwości bólowych głowy. Podział ten powstał głównie w oparciu o przyczyny tych problemów. W związku z tym wyróżnia się bóle głowy:

• napięciowe;
• klasterowe;
• migrenowe;
• menstruacyjne;
• wtórne.

Napięciowy ból głowy występuje najczęściej. Charakteryzuje się powolnym narastaniem, a jego nasilenie oceniane jest jako lekkie do umiarkowanego. Trwa od kilku godzin do kilku dni. Wynika z wzmożonego napięcia w obrębie głowy, szyi czy oczu, a także ze złej postawy ciała. Ponadto bardzo często towarzyszą mu objawy takie jak przewlekłe zmęczenie, depresja czy problemy ze snem.

Bóle klasterowe częściej występują u mężczyzn. Cechują się ostrym, przeszywającym charakterem w obrębie konkretnego miejsca na głowie lub w okolicy oka. Pacjent jest w stanie dokładnie wskazać miejsce bólu. Objawy trwają maksymalnie do godziny. Ten rodzaj bólu zawsze należy skonsultować z lekarzem. Nieco odmiennie prezentują się migreny, które dotyczą częściej płci żeńskiej. Ból opisywany jest jako pulsujący, po jednej stronie głowy, przy czym może promieniować. Towarzyszą mu: nadwrażliwość na światło, mdłości i wzmożone odczuwanie zapachów.

Menstruacyjne bóle głowy pojawiają się dzień lub dwa przed wystąpieniem okresu. Ich przyczyną jest gwałtowne obniżenie poziomu estrogenów, co następuje bezpośrednio przed miesiączką. Dolegliwości mijają zwykle w trakcie okresu.

Jak leczyć ból głowy?

Nietypowe bóle głowy wymagają natychmiastowej konsultacji z lekarzem, ponieważ mogą wskazywać na poważne schorzenia, np. guzy w obrębie głowy. Dotyczy to szczególnie bólów, które pojawiają się nagle u osoby wcześniej nie doświadczającej takich problemów. Również ostre, przeszywające czy pulsujące bóle wymagają diagnostyki. Do lekarza należy zgłosić się też wówczas, gdy dolegliwościom bólowym głowy towarzyszą inne objawy.

W zależności od przyczyny bólu głowy można go leczyć na wiele sposobów. Jeśli wiąże się on ze zmianami strukturalnymi mózgu należy zdecydować się na ich korekcję (np. wycięcie guza). Z kolei jeśli ból wynika z odwodnienia, należy zadbać o odpowiednią podaż wody. Gdy ból głowy wiąże się z nadmiernym napięciem czy przepracowaniem, zaleca się odpowiednią ilość odpoczynku, najlepiej unikając jednocześnie ekranów telewizora, komputera i telefonu.

Najczęściej w przypadku bólu głowy pacjenci sięgają po leki przeciwbólowe dostępne w aptekach czy sklepach. Jest to oczywiście skuteczne rozwiązanie, jednak nie do końca polecane i zdrowe. Uważa się, że współcześnie ludzie zbyt często sięgają po leki, podczas gdy istnieją naturalne metody zwalczania wielu dolegliwości. Warto je wypróbować zanim zdecydujemy się na leki, których stosowanie z pewnością pozostawia ślad w naszym organizmie.

Domowe sposoby na bóle głowy

Przede wszystkim, gdy dopadnie nas ból głowy, należy wypić odpowiednią ilość wody. Najlepiej, aby co jakiś czas wypijać szklankę mineralnej, aby zapobiec odwodnieniu. Udowodniono, że podaż czystej wody mineralnej bardzo korzystnie wpływa na zmniejszenie dolegliwości bólowych.

Kolejnym krokiem jest suplementacja, która jest zdecydowanie zdrowsza niż leki. Do takich suplementów zalicza się np. koenzym Q10, omega 3 i omega 6, witamina B6, witamina B12, witamina D, żelazo czy magnez. Można się zatem zdecydować na preparat zawierający wyłącznie konkretny związek lub preparat zawierający kombinację cennych składników odżywczych, np. Spirulinę czy oleje roślinne. Należy pamiętać, że jednorazowe przyjęcie suplementu nie zmniejszy bólu głowy. Ważne jest regularne stosowanie, dzięki czemu pokryjemy zapotrzebowanie organizmu na te składniki i przyczynimy się do prewencji bólu głowy w przyszłości.

Na koniec należy wspomnieć o odpoczynku. W razie możliwości warto się przespać, jednak gdy nie mamy tyle czasu wystarczy pół godzinny odpoczynek oczu (np. patrzenie na zieleń w oddali). Wiele osób poleca okłady oczu z naparu z rumianku.

Gdy mimo podjętych czynności ból głowy nie ustępuje, a wynika on z napięcia lub ma podłoże migrenowe, warto wybrać się do specjalisty. Metodami skutecznymi w zwalczaniu tego typu dolegliwości są między innymi: manipulacja odcinka szyjnego kręgosłupa, masaż (relaksacyjny lub tkanek głębokich) czy igłoterapia. Można zdecydować się na zakup specjalnej maty z kolcami, aby cieszyć się efektami akupresury w warunkach domowych.

Bibliografia

1. Moisset X., Ouchchane L., Guy N., Bayle D., Dallel R., Clavelou P., Migrenowe bóle głowy i ból o cechach neuropatycznych: schorzenia współistniejące u chorych na stwardnienie rozsiane, Pain, 154/2013.
2. Prusiński A., Bóle głowy – wybrane problemy, Polski Przegląd Neurologiczny, 1/2008.
3. Zgorzalewicz M., Patomechanizm migrenowych bólów głowy, 14/2005.