Niedobór witaminy D

Niedobór witaminy D to poważny problem społeczny, które może mieć wiele negatywnych dla zdrowia konsekwencji. Szacuje się, że większość osób zamieszkujących północną półkulę cierpi na niedobór tej witaminy. Jest ona niezbędna do utrzymania prawidłowej kondycji kośćca i nie tylko.

Funkcje witaminy D

Podstawową funkcją witaminy D jest utrzymanie w organizmie prawidłowego poziomu wapnia i fosforu. Dzięki temu wpływa na prawidłowy rozwój kości i utrzymanie ich w dobrej formie. Są one twarde, wytrzymałe na urazy mechaniczne, a ich wzrost przebiega w odpowiedni sposób. Właśnie dlatego witamina D jest tak istotna u dzieci i młodzieży, a także u osób starszych narażonych na wystąpienie osteoporozy. Ponadto, witamina D:

• pobudza mineralizację zębów;
• reguluje wydzielanie insuliny w trzustce;
• reguluje ciśnienie krwi;
• wpływa na zachowanie wysokiej odporności organizmu;
• wspiera kondycję włosów i paznokci;
• zmniejsza ryzyko wystąpienia chorób autoimmunologicznych.

Można podsumować, że witamina D jest niezbędna do prawidłowej pracy całego organizmu, a jej niedobór wiąże się z upośledzeniem czynności wielu układów.

Jak objawia się niedobór witaminy D?

Objawy niedoboru witaminy D zależą przede wszystkim od ogólnego stanu zdrowia oraz zaawansowania niedoboru. Ciężki niedobór witaminy D określa spadek jej stężenia poniżej 25 nmol/l, co skutkuje rozwojem:

• krzywicy;
• osteomalacji;
• miopatii;
• nadczynności tarczycy.

Stężenia w granicach 25-50 nmol/l określa się jako stan nieadekwatnego zaopatrzenia organizmu w witaminę D. Charakteryzuje się on podwyższonymi wartościami parathormonu i spadkiem wchłaniania wapnia w przewodzie pokarmowym. Niekiedy może się z tym wiązać obniżenie gęstości mineralnej kości. Wartości stężeń w granicach 50-100 nmol/l to według obecnych zaleceń hipowitaminoza. Hipowitaminoza objawia się:

• zaburzeniami snu;
• wypadaniem włosów;
• dolegliwościami bólowymi stawów i kości;
• nawracającymi infekcjami;
• chronicznym zmęczeniem;
• stanami depresji, ogólnym obniżeniem samopoczucia;
• bólem mięśni.

Uznaje się, że prawidłowe wartości witaminy D w organizmie człowieka powinny znajdować się w zakresie 100-250 nmol/l.

Uzupełnianie niedoborów witaminy D

Witaminę D można dostarczyć do organizmu dwiema drogami – skórną i pokarmową. Jak wiadomo, największe ilości witaminy D dostarczamy do ustroju podczas ekspozycji ciała na promienie słoneczne. Co ważne, skóra powinna być odsłonięta, ponieważ nie jest ona w stanie syntezować witaminy D przez warstwę ubrania. W efekcie wystarczy odsłonić ramiona oraz całe nogi, aby skutecznie chłonąć tę cenną witaminę. Dodatkowo warto wiedzieć, że zdolność organizmu do syntezy witaminy D z promieni słonecznych zależy od wielu czynników zewnętrznych (zachmurzenie, pora dnia i roku, grubość warstwy ozonowej) oraz wewnętrznych (wiek, rodzaj skóry, stosowanie filtrów słonecznych). Z kolei do pokarmowych źródeł witaminy D możemy zaliczyć ryby, żółtka jaj, masło, ser żółty czy tran. Źródła pokarmowe nie zaspokajają jednak dziennego zapotrzebowania. Głównie w związku z tym, że są produktami, których nie spożywamy codziennie i w dużych ilościach. Lepszym rozwiązaniem będzie suplementacja witaminy D. Jest ona wskazana każdemu, szczególnie w okresie jesienno-zimowym, ponieważ właśnie wtedy promieniowanie słoneczne jest najmniejsze.

Bibliografia

1. Kmieć P., Sworczak K., Korzyści i zagrożenia wynikające z suplementacji witaminą D, Forum Medycyny Rodzinnej, 1/2017.
2. Krasińska A., Skowrońska B., Znaczenie witaminy D u pacjentów z nadmierną masą ciała – nowe zasady suplementacji, Forum Zaburzeń Metabolicznych, 2/2014.
3. Brzozowska M., Karowicz-Bilińska A., Rola niedoboru witaminy D w patofizjologii zaburzeń występujących w zespole policystycznych jajników, Ginekologia Polska, 84/2013.
4. Kuryłowicz A., Bednarczuk T., Nauman J., Wpływ niedoboru witaminy D na rozwój nowotworów i chorób autoimmunologicznych, Endokrynologia Polska, 2/2007.